طبق بر شمارۀ جلد ورق زدن > جلد هشتم > راهنمایی های برای امامان وواعظان، وكسانیكه كار محتسبى دارند

(شماره بخش 8; صفحه 46)

راهنمایی های برای امامان وواعظان، وكسانیكه كار محتسبى دارند

سپاس وستایش خدا راست، ودرود وسلام خداوند بر فرستادۀ او وبر آل واصحاب او، وکسی که به هدایت او اقتدا کرد. وسپس:
من خداوند عز وجل را سپاسگزارم که این فرصت دیدار با برادران مسلمانان، از واعظان وامامان مساجد، ودست اندرکاران امر به معروف ونهي از منكر وجماعتی از دعوتگران بسوی خداوند عز وجل وجماعتی از برادران ما نیز که کار خير را دوست دارند ودوست دارند که موعظه بشنوند، واین از نعمتهای خداوند است واو را بر نعمتهایش سپاسگزاریم، از خداوند متعال مسئلت میداریم که ما را از هدایت کنندگان وهدایت یافتگان بگرداند، وهمۀ ما را از بدیهای كارها وبدیهای نفسهای ما واز فتنه های گمراه کننده نگهدارد، ودین خود را یاری وپيروزى دهد وکلمۀ آنرا عالی وبر آفراشته نگهدارد، واحوال همۀ مسلمانان جهان را اصلاح وبهبودی بخشد، وزمام امور آنها را بدست بهترینان آنها قرار دهد ورهبرانشان را اصلاح فرماید.
سپس من این گفتارهای نیک وزیبا را که بزرگواران شیخ حسن حجاجی مدير کل شعبۀ وزارت شئون اسلامي واوقاف ودعوت وارشاد در منطقۀ مکه مكرمه وشیخ عبد الرحمن سدیس إِمام وخطيب المسجد الحرام وشیخ احمد بن موسی سهلی رئيس انجمن خيريه برای یاد دادن قرآن كريم در استان طائف وشیخ فراج بن علی عقلانی مدير کل شعبۀ هيئت امر به معروف ونهي از منكر در منطقه مکه مكرمه تفضل فرمودند شنیدم.
(شماره بخش 8; صفحه 47)
همۀ آن سخنان بسیار خوب ومفید بود، ومن آنرا تایید میکنم وهمه آنچه را چهار مشايخ بزرگوار فرمودند سخنان مفیدی بود - والحمد لله - ودر موقع آن گفته شد ومن همه آنچه را که مشايخ فرمودند تایید می کنم وبخصوص آنچه را شيخ حسن حجاجی ذکر نمودند.
شكی نیست که بر وزارت (خداوند توفیقش دهد) وادارۀ شئون اسلامي واجب است، که به مساجد وامامان وخطباء واوقاف مسلمين در این مملکت توجه وعنایت داشته باشند، بدون شک واجب بزرگی بر دوش آنها است ، وتوفيق مزید را از خداوند برایشان میخواهیم واز خداوند میخواهیم یاران ایشان بیشتر کند، واجب بزرگ است عظيم ونیاز به تلاشهای دو باداش در ارتباط به دعوتگران وافزودن تعداد آنها، وتوصيه وتشویق ایشان در انجام دادن كار در تبليغ دعوت بسوی در خدا در مساجد ومسجدهای جامع وزندانها وغیر آن بسیار شدید است.
ب ردعوتگران بسوی خداوند جل وعلا لازم است که در تقدیم کردن دعوت مردم بسوى در هر جا که ممکن میباشد کوشش به خرج دهند، در مسجد ودر مدرسه ودر زندان ودر هر جایی که میسر میشود ودر شهر ودر بادیه ودر کشتی ودر ماشین در هواپیما هر کجا بودند به این امر اهتمام وعنایت داشته باشند، دعوتگران شأن بزرگی دارند آنها جانشینان پیامبران اند، وبه همينطور همه دانشمندان شریعت، ودعوتگران از خواص دانشمندان وخداوند پيامبران را فرستاد که مردم را بسوی حق دعوت نایند وبشارت دهند وبیم دهند، ودر سر ايشان امام وخاتم ایشان پیامبر ما محمد (عليه الصلات والسلام).
پس واجب بر دانشمندان خداوند ایشان را توفیق عنایت کند وبر دعوتگران بطور ویژه وبر قضات - بر همه واجب است که از خدا بترسند وتقوا پیشه کنند واینکه دعوت خدا را به حد توان خود برسانند چنانکه خداوند عز وجل فرموده است: ﭿ بگو اينکه راه من است ميخوانم بسوئي خدا با حجتي ظاهر من و پيروان من نيز ميخوانند
(شماره بخش 8; صفحه 48)
خداوند سبحانه فرمود: ﭿ دعوت كن ( يعني مردمان را) بسوي راه پروردگار خويش به دانش و پند نيك و مناظره كن با ايشان بطريقي که وي نيك است پس بر دعوتگر وقاضی وهر کسی علم دارد است در هر جای که میباشند از خداوند بترسند وبه اندازۀ توان خود تبلیغ نمایند، وواجب است که از دعوت کردن بدون علم پرهیز نمایند بگو اينکه راه من است ميخوانم بسوئي خدا با حجتي ظاهر من بر هر دعوتگر ودانشمندان وقاضی ورهبر - واجب است که از خداوند بترسند وتقوای او را پیشه کنند، وبدون علم سخن نگویند، وآگاهانه واز روی علم ودانش سخن گویند، تا مردم را گمراه نکنند وتا دعوت خدا واحکام او را عالمانه به مردم برسانند، ودر برابر آزار واذیتی که در این را می بینند صبر نمایند.
بر دعوتگر بسوی خدا واجب است که به آدابهاى شرعي خود را آراسته کند که خداوند دربارۀ آن فرموده است: ﭿ دعوت كن ( يعني مردمان را) بسوي راه پروردگار خويش به دانش و پند نيك و مناظره كن با ايشان بطريقي که وي نيك است پس حكمت علم داشتن به خداوند عز وجل فرمود وپيامبر (صلى الله عليه وسلم) فرمود به همراه گذاشتن هر چیزی در جای مناسب آن وامور را در جای آن قرار دهد به همراه ذکر دليل خداوند عزوجل فرمود پيامبر خدا (صلى الله عليه وسلم) فرموده به همراه ترغیب کردن وبیم دادن در صورت لزوم همچنین دعوتگر بسوی خدا وهمچنين دانشمند در دروس ودر دعوت خود بسوی خداوند عز وجل وهرچند که از طرف زمامداران تعیین نشده باشد، ولی او از طرف خداوند مامور ومکلف است تا امور را به دعوت بسوی خدا درمان کنند، برابر است که از طرف زمامداران امور تعیین شده باشد یا نه.
(شماره بخش 8; صفحه 49)
وبر اهل علم واجب است این كار را انجام دهند این كار پيامبران (عليهم الصلات والسلام) است وكار دانشمندان نیز میباشد پس بر همه واجب است که بسوی خداوند دعوت دهند ومردم را بحكمت ونرمی بشارت وبیم دهند، واین کار را بطریقه نیک ميباشد وبدون خشونت وبدون رسوا کردن کسی انجام دهند که فلان گفت: چنین گفت: یا فلان چنین کاری را کرد، پس مقصود بيان کردن حق ودعوت به حق است دعوت کردن به پای بندی به شریعت خدا وواجب آن است، وهشدار از آنچه خدا حرام گردانیده، پس بر دعوتگران بسوی خداوند است که مردم را از شر بر حذر دارند بدون آنکه گفت فلان این کار را کرد یا فلان چنین کرد یا دولت چنان کرد واجب بیان کردن منكر وهشدار دادن از آن است وبيان کردن واجب ودعوت به آن ودعاء کردن به زمامداران امور وبرای مسلمانان به توفيق وهدايت واصلاح نيت وعمل کردن با نرمی در همۀ امور، بدلیل فرمودۀ پیامبر (صلی الله علیه وسلم): نرمش درچیزی نمیباشد مگر اینکه آن رانیکومیگرداند وازچیزی کشیده نمیشود مگر آنکه آن را معیوب میسازد وآنحضرت (صلی الله علیه وسلم) میفرماید: کسی که ازنرمی محروم شودازهمۀ خیر محروم میشود واصل در این فرمودۀ خداوند جل جلاله: ﰿ پس بسبب مهرباني از خدا نرم شدي براي ايشان و اگر ميشدي درشت خو سخت دل پراگنده ميشدند از حوالي تو وخداوند جلّ وعلا به موسى وهارون هنگامیکه آنها را بسوی فرعون فرستاد فرمود: پس بگوئيد با وي سخن نرم بود که پند پذير شود يا بترسد
پس بر دعوتگران واجب است که صبر وکار خود را خاص برای خدا وبه امید بدست آوردن رضای خدا وپاداش از او انجام دهند، ودنبال حق باشند وبه دليلهاى شرعي عنایت داشته والفاظ وواژه های مناسب وخوب را در دعوت خود بکار برند، وبا مردم نرمی وملایمت داشته باشند مگر با ستمگر وستمگر وضع دیگری دارد چنانکه خداوند متعال فرموده است: ﭿ و مكابره مكنيد با اهل كتاب الا بخصلتي که وي نيك است مگر با آنانكه ستم كردند از ايشان
پس ستمكر وضع دیگر دارد به آنچه سزاوار ستم با او رفتار وبرخورد میشود، ولی بطور کل: دعوتگر بسوی خدا واژه های خوب را بکار برد ودر دعوت حكمت و ترغيب وبیم دادن را بکار برد واز هر گفتار ورفتاری که موجب تفرقه واختلاف ورنجش وناراحتی میان او ومیان برادرانش میشود اجتناب کند.
بر دعوتگر ودانشمند که لفظهاى مناسب را استفاده نماید
(شماره بخش 8; صفحه 50)
ودر همۀ امور خود نرمی وملایمت را از دست ندهد، ودر دعوت خود اخلاص داشته باشد وهدفش رساندن دعوت خدا به بندگان او باشد وامید پاداش از خدا وترس از عقاب او داشته باشد، وقصدش ریا وشهرت طلبی وفخر وتکبر وخود خواهی نباشد وتنها رضای خدا وآخرت را در نظر داشته باشد پس از آن منفعت مردم وإِصلاح اوضاع آنها ونزدیک کردن آنها را به خير ودور کردن آنها را از شر ومتحد کردن آنها را بر حق مد نظر داشته باشد، اين او هدف از دعوتكر ودانشمند است واو همان هدف پيامبران بر آن سلام است پس مقصود : روشن حق برای مردم وبيان آنچه را که خداوند واجب وآنچه را که حرام گردانیده است میباشد، وترغيب کردن آنها به خير وبر حذر نمون ایشان از شر، ومتحد ساختن آنها بر تقوای خدا وبر دین او است، چنانكه خداوند سبحانه فرموده است: و چنگ زنيد به ریسمان خدا همگی و پراگنده مشويد همچنین آمده است قرآن وسنت خداوند متعال فرموده: الر كتابيست که فرو فرستاديم آنرا بسوي تو تا بيرون آري مردمان را از تاريكيها بسوي روشني وخدا عز وجل میفرماید: اينکه قرآن كتابيست با بركت که فرود آورديم او را بسوئي تو تا مردمان تامل كنند در آيات او و پند گيرند خداوندان خرد
پس واجب بر دعوتگران بسوی خداوند سبحانه وتعالى است که به دعوت عنایت واهتمام داشته باشند، وصبر کنند ودر دعوت خود نرمش وملایمت را وبکار بردن عبارات وكلمه هاى روشن را رعایت کنند، وبر حفظ وحدت واتحاد توجه نمایند واز اسباب تفرقه واختلاف پرهیز کنند، با هیچ کس وارد اختلاف نشوند نه با جوانان ونه با بزرگسالان ونه با دولت ونه با غير آن.
واجب دقت کردن در بیان نمودن حق وبکار گرفتن عبارتهاى خوب وجذاب که حق را بیان نماید واز باطل بر حذر دارد است. به همراه رعایت نرمی وپرهیز از تفرقه واختلاف مگر با کسی که ستم کرده است، اما کسی که ظلم ميشود او با هیئت امر به معروف وقضات وبا دولت وضع دیگر دارد، ستمگر وضع وحكم خود را دارد ولی درجمله : دقت در بیان حق ودعوت به آن واجب است، آنگونه که خداوند بزرگ ومتعال فرموده است: دعوت كن يعني مردمان را بسوي راه پروردگار خويش بدانش و پند نيك
(شماره بخش 8; صفحه 51)
یعنی: به آنچه که خداوند عز وجل فرموده است، یا پيامبر (صلى الله عليه وسلم) فرموده، با رعایت کردن وقت مناسب وكلمه هاى وعبارتهاى مناسب سپس خداوند سبحانه وتعالی فرمود: و پند نيك يعنى: ترغيب وبیم دادن باعبارات خوب ومناسب ﭿ و مناظره كن با ايشان بطريقي که وي نيك است هنگام وجود شبهه واختلاف وبه روش نیکو وبهتر، این چنین خداوند امر ونهى فرمود و مكابره مكنيد با اهل كتاب الا بخصلتي که وي نيك است
پس بر همۀ دعوتگران ودانشمندان وبر هر نصیحت کنندۀ واجب است حق وحكمت ونرمی وملایمت را با خانواده وفرزندان وهمسایگان وبا مسلمانان بطور عموم در دعوت خود بسوی خدا رعایت نمایند. وبخصوص آنچه که به شرك مربوط میشود پس كار در اینجا بسیار بزرگ است، توحيد وشرک از مهمترین امور میباشند، وتوحيد اصل دين است پس واجب آن است که حق برای مردم روشن شود ومردم بطور درست بسوی آن رهنمایی شوند، واز شرک کم وزیاد آن بر حذر کرده شوند وبا جمله هاى وعبارتهاى روشن زیرا كسی که علم ندارد به هر چیزی متاثر میشود، پس نرمش وملایمت کردن با او واجب است تا بیاموزد وآگاهی حاصل کند، وهمچنین کسی که تازه مسلمان شده نرمش وملایمت با او رعایت شود تا در دين تفقه وعلم حاصل کند، وهمچنین با عموم مردم نرمش وملایمت صورت گیرد تا تعلیم بگیرند ودین خدارا بشناسند ، وتوحيد خدا واخلاص برای او را بدانند وبفهمند که عبادت کردن خاص برای خداوند واجب است، وهمۀ انواع عبادت دعاء وترس وامید وتوكل ورغبت وبیم وذبح کردن ونذر کردن وغير آن همه باید برای خدا انجام گیرد.
(شماره بخش 8; صفحه 52)
وبسیاری از مردم این عبادت ها را برای مردگان داخل قبور انجام میدهند، یا برای جن یادرخت یا سنگ در كشورهاى بسيار است پس واجب بر دعوتگران بسوی خدا - وبخصوص در جاهای که نادانها بیشتر موجود هستند، ومردم غير خدا را میخوانند - حق را برای آنها روشن بدهند، وبر اذیت وآزار در آن صبر کنند، ودر بیان کردن حق نرمی وبکار بردن عبارت های روشن را رعایت نمایند، تا مخاطب مراد دعوتگر را بداند وتا از باطل خود برگردد، وتا از آنچه که برایش مشکل است سؤال کند، ومسأله اش روشن شود، سپس به نماز وزکات وروزه وحج دعوت کرده شود البته بعد از آنکه شهادتين برایش روشن داده شده است، پس دوشهادت مهمترین رکن در دین میباشند وبعد از آن نماز وزكات ونمازشان بزرگی دارد وآن ستون اسلام میباشد، وواجب است به آن عنايت بزرگ شود در هر جا که باشد وبعد از فهماندن توحيد وشرک برای مردم وآنچه که بعد ازدو شهادت به نماز ارتباط می گیرد پس نماز اکنون بر کسی پوشیده نیست که بسیاری از مردم نسبت به نماز سهل انگاری وبی توجهی میکنند، وبردعوتگران واجب است که به موضوع نماز توجه نمایند ومردم را به خواندن ومحافظت بر آن در جماعت در مساجد خدا تشویق وترغیب کنند وهمینطور بازنان وفرزندان در خانه ها هر كسی به فرزند خود عنایت کند به پسران وبه دختران وبه همسر خود عنایت نماید وهمچنین به برادران وخواهران وبه همسایگان در همه اهتمام داشته باشند ولی مهمترین چیز بعد از دو شهادت نماز است هر کس آن را حفظ کرد دين خود را حفظ کرده وهر کس آن را كم کرد غیر آن را به راه اولی كمتر کرده است، پیامبر (صلی الله علیه وسلم) میفرماید، حد فاصل بین یک شخص وشرک وکفر ترک نماز است ، بدین معنی که اگر نماز را ترک کرد کافر میشود وپیامبر (صلی الله علیه وسلم) میفرماید: پیمان ورابطه که میان ما وایشان نماز است، وهرکه نماز را ترک کند بتحقیق که کافر شد. وآنحضرت (صلی الله علیه وسلم) می فرماید: سر دین اسلام است وستون آن نماز است
و عمر (رضي الله عنه) در نامه هایی که به والیان خود می نویسد میگوید: مهترین کار شما نزد من نماز شما است پس هر کس آن را حفظ کرد دین خود را حفظ کرده وهر کس آن را گم کند غیر آن را به راه اولی كمترکرده است،
خداوند توفیق دهنده است واز او مسئلت ميىداريم كه حالهاى مسلمانان را اصلاح وبه صراط مستقیم خود هدایت فرماید، واز فتنه های گمراه کننده نجات دهد واز وساوس شیطان در پناه خویش نگهدارد. هرآیینه او صاحب این کار وقادر بر آن است.
ودرود ورحمت خداوند باد بر پیامبر ما محمد وآل واصحاب او باد.



  قبلی     بعد